Đầu xuân kể chuyện các nhà băng Thụy Sỹ

Đầu xuân kể chuyện các nhà băng Thụy Sỹ

Thụy Sỹ là quốc gia nằm ngay giữa lòng Châu Âu, có núi bao bọc xung quanh. Phía Bắc giáp với Đức, Tây giáp Áo và Đông giáp Pháp. Với diện tích 15.943 dặm vuông, dân số ước chừng hơn 7,5 triệu người. Quốc gia này gồm 23 cantos ( tương tự tiểu bang Mỹ vậy) .Trên 70% dân số nói tiếng Đức. 20% nói tiếng Pháp. Còn lại 5% dân số sử dụng tiếng Italia. Mùa hè mát mẻ và nhiều ánh nắng mặt trời. Song mùa đông thì âm u lạnh lẽo, gió thổi rất mạnh từ những ngọn núi cao trên 4.600 m, ngọn Monte Rosa, gần Italia.

Người dân Thụy Sỹ trong con mắt du khách xem ra rất nhàn hạ. Họ có thể ngồi ngó ly café nhỏ giọt tại các quán café cả giờ đồng hồ, vậy mà xem ra còn chưa có ý định đứng lên. Du khách cũng sẽ vô cùng ấn tượng với những cây kèn dài đáng yêu của thị trấn Nendaz vùng Aps. Tại đây, những bài dân ca đồng quê vui nhộn vang lên khắp các dãy núi. Chưa hết, người dân Thụy Sỹ cũng nổi danh thiên hạ trò chơi là ném Boule. Đó là những cục sắt nặng tròn, nếu vô ý đánh rơi vào chân là gãy như chơi.

Còn những gì để nhớ khi nhắc tới Thụy Sỹ nữa không ? Quốc gia này là nơi Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế xuất hiện đầu tiên, có tổng hành dinh đặt tại thành phố Geneva xinh đẹp. Còn một điều lạ lùng đáng nhớ nữa là những quốc gia trên thế giới ai ai cũng hăm hở xin làm thành viên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc để có tiếng nói trên nghị trường quốc tế, ấy thế mà Thụy Sỹ suốt một thời gian dài cứ im ru không có động thái muốn ra nhập Liên Hợp quốc làm gì. Nay thì họ đột nhiên đổi ý đã xin gia nhập tổ chức này rồi. Khi vào cửa hiệu muốn sắm cho mình một chiếc đồng hồ, từ các quý ông, quý bà, tới đám thanh niên mới lớn, không ai bảo ai đều có suy nghĩ đầu tiên là phải lựa chọn một chiếc đồng hồ “Made in Swiss” chính hiệu thì trong lòng mới thỏa mãn. Đồng hồ Thụy Sỹ đã mang văn hóa Thụy Sỹ, con người Thụy Sỹ tới khắp nơi trên thế.

Thế nhưng, còn một thứ nữa khi nhắc tới Thụy Sỹ ai cũng phải nghĩ ngay tới, đó là những huyền thoại về các nhà băng Thụy Sỹ. Đầu tiên là phải kể tới truyền thống lâu đời. Một số ngân hàng nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam rất tự hào vì lịch sử lâu đời cả trăm năm, thế nhưng đặt bên cạnh những “Swiss Banks” thì tuổi đời đâu có đáng kể. Lấy ví dụ như Hoa Kỳ, là quốc gia có nhiều “đại gia” ngân hàng tầm cỡ quốc tế đang hoạt động. Lần ngược lại lịch sử, khi bên xứ Cờ hoa còn đang mải vật lộn với cuộc nội chiến “nồi da xáo thịt”, những “ đại gia” Citi Corp hay Bank of America bấy giờ còn chưa ra đời, thì họ, những “Swiss Banks” đã giữ tiền cho thiên hạ thập phương từ lâu và rất chuyên nghiệp rồi.

Có lẽ ít nơi nào trên thế giới có mật độ ngân hàng dày đặc như ở Thụy Sỹ. Ước chừng có trên 1300 ngân hàng tại Thụy Sỹ đang hoạt động, trong đó có chừng 150 ngân hàng do chính phủ Thụy Sỹ làm chủ. Ngân hàng hiện diện ở mỗi góc phố, từng con đường, hiện diện cả ở những vùng thôn quê hẻo lánh. Quảng trường trung tâm trước tòa nhà quốc hội ở Bern, xung quanh là ba tòa nhà khác nhau của ba ngân hàng bao bọc quảng trường, trong đó có Crédit Suise . Còn nhớ, có một doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam đến ngân hàng nọ đặt vấn đề vay một lượng ngoại tệ lớn, song bị từ chối vì doanh nghiệp này đang trong giai đoạn khó khăn. Ấy vậy mà khi doanh nghiệp có trong tay bảo lãnh của Crédit Suise, tiền vay được giải ngân sớm, lãi suất còn được giảm . Chính bề dày truyền thống hàng trăm năm đã mang lại uy tín của “Swiss Banks” trên thương trường quốc tế như thế. Cùng với UBS (Union de Banques Suisess) là ngân hàng lớn nhất tại Thụy Sỹ, thì Crédit Suisse được xem là một trong hai “Big Banks” (Ông Kẹ) của xứ sở đồng hồ và nhà băng này. Tính chung, tổng tài sản của các ngân hàng thương mại Thụy Sỹ gấp 6,8 lần GDP của quốc gia. Riêng tích sản của USB hiện có lên tới 2.000 tỷ USD, lớn gấp 4 lần GDP của đất nước. Ở Thụy Sỹ còn có tập đoàn Raiffeisen hoạt động giống như kiểu hợp tác xã tín dụng tại Việt Nam, cung cấp dịch vụ tín dụng cho khoảng 2 triệu nông dân địa phương . Tập đoàn này cũng hiện diện ở các thành phố, hoạt động cạnh tranh cùng những nhà băng cấp vùng, cấp bang (cantos) và nhà băng nước ngoài khá .

Từ lâu, hệ thống nhà băng Thụy Sỹ đã nổi danh về vấn đề bảo mật cho khách hàng. Ngân hàng Thụy Sỹ cung cấp rất nhiều loại trương mục cho khách hàng. Nhưng vang danh thiên hạ nhất là trương mục ẩn danh (anonymous/secret numbered account). Loại trương mục này đã nức tiếng từ hàng trăm năm nay. Thay vì mang tên khách hàng, tài khoản lại mang số nào đó. Có rất ít nhân viên ngân hàng cao cấp biết được rõ danh tính của khách hàng gửi tiền. Ngân hàng có thể có hàng nghìn nhân viên, nhưng những người có thẩm quyền cấp bí số và biết danh tính khách hàng chỉ chừng vài ba người.

Những bạn nào đã say mê dõi theo bước chân phiêu lưu của giáo sư ký tượng học Robert Langdon còn biết thêm một điều nữa: danh tính của khách hàng gửi tiền bạc thậm chí còn không xuất hiện trên hệ thống computer chung của ngân hàng. Nhân viên ngân hàng chỉ có thể biết mật mã và báo cho khách hàng số dư biến động tại ngân hàng, khi được chính thân chủ cung cấp bí số sau khi kiểm soát qua nhiều lần số mật mã. Ngoài ra, các nhà băng lớn của Thụy Sỹ còn nhận giữ những bộ sưu tập đá quý, trang sức, tranh ảnh, những bộ sưu tập tem vô giá… được canh giữ cẩn mật và bảo quản trong một môi trường được xử lý tuyệt hảo để tránh cho các đồ vật trân quý của thân chủ không bị các loài côn trùng, vi sinh vật xâm hại. Đảm bảo bí mật khách hàng và những giao dịch của họ đã trở thành lý do chủ yếu dẫn đến sự thành công và uy tín của các nhà băng Thụy Sỹ.

Bao hackers sừng sỏ tìm cách xâm nhập vào hệ thống thông tin bảo mật khách hàng đều vấp phải hàng rào phòng vệ kiên cố, biết bao thư công vụ của Sở thuế vụ các quốc gia khác, có đóng dấu quốc huy đàng hoàng gửi đến các nhà băng Thụy Sỹ nhằm tìm hiểu thông tin các khách hàng khả nghi trốn thuế rửa tiền, song đều rơi tõm vào sự im lặng lạnh lùng. Thỉnh thoảng lắm mới có nhà băng Thụy Sỹ nào đó, vào ngày đẹp trời, lịch sự hồi đáp lại với vỏn vẹn vài chữ : “ Sorry ! No such name in here” (Cáo lỗi ! Không tồn tại tên này tại ngân hàng chúng tôi). Dưới góc thư hồi đáp có có in dấu nổi của cái Búa và cái Đục, dường như có ý thách đố: có giỏi thì tới đây xem ?! Luật hiện hành của các nhà băng Thụy Sỹ là đảm bảo sự bí mật tuyệt đối cho thân chủ. Chính vì thế, nếu có ngày chợt nhã hứng nổi lên, bạn mạo nhận danh tính một đại gia hay yếu nhân nào đó là khách ruột của ngân hàng, tới gõ cửa hỏi ông chủ nhà băng đùa chơi một phen, thì khả năng bạn bị đưa thẳng tới nhà tù là rất lớn. Luật pháp Thụy Sỹ cho phép bắt bỏ tù những người nào vào nhà băng động tới vấn đề tiền bạc mà lại nói sai bí số. Nếu đã nằm khám gỡ lịch vì tội mạo danh thì bạn cũng đừng mong được ân giảm cái gì hết. Cứ ăn và nằm rồi ngó đồng hồ Omega, hay Swatch mà đếm ngược tới đúng kỳ hạn mới được tha.

Tuy nhiên, truyền thống giữ bảo mật tuyệt đối cho khách hàng đang dần bị lung lay do áp lực của Mỹ và Liên minh Châu Âu (EU) cáo buộc những “Swiss Banks” giúp khách hàng trốn thuế. Người khổng lồ UBS mới đây đã chấp nhận nộp phạt 780 triệu USD và buộc phải công bố danh sách các khách hàng là công dân Mỹ trốn thuế cho chính phủ Mỹ . Trước đó, UBS đã nhất quyết không chịu công khai danh tính của khách hàng, nhưng sau nhiều né tránh, UBS cuối cùng đã phải tuân thủ yêu cầu từ phía chính phủ Mỹ để tránh bị đem ra truy tố trước pháp luật. Theo đánh giá của các chuyên gia, cho dù UBS có công bố hạn chế danh tính các khách hàng đi nữa, thì đây vẫn được xem như hồi kết cho truyền thống bảo mật của ngân hàng Thụy Sỹ đã có bề dày từ hàng trăm năm nay.

Yếu tố thứ hai mang lại danh tiếng cho các nhà băng Thụy Sỹ là hiệu quả kinh doanh. Các nhà băng nhận tiền gửi của khách hàng để tái đầu tư vào các dự án, lãi thu được họ chia lời rất trọng hậu cho khách hàng. Những ngân hàng lớn tại Thụy Sỹ đều có các nhân viên phục vụ biết nói ngôn ngữ của khách hàng. Ngoài tiếng Anh thông dụng, nhân viên ở đó còn có thể nói cả 3 thứ tiếng là ngôn ngữ chính của Thụy Sỹ : tiếng Đức, tiếng Pháp và tiếng Ý . Tỷ lệ tiết kiệm cao của dân cư và chính sách thuế hấp dẫn, sở hữu một trong những đồng tiền mạnh nhất thế giới và ít bị lạm phát đã giúp Thụy Sỹ thu hút dòng tiền gửi từ khách hàng nước ngoài. Nhờ vậy, các nhà băng Thụy Sỹ có thể tài trợ cho khách hàng với lãi suất thấp .

Trong số các ngân hàng nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam hiện nay chưa có ngân hàng Thụy Sỹ nào chính thức hoạt động. Những năm gần đây, Thụy Sỹ đã và đang tích cực giúp đỡ Việt Nam thông qua các dự án mang tính xã hội, bảo vệ môi trường, đào tạo nhân lực. Một ví dụ điển hình là từ tháng 12/2005,Cục kinh tế liên bang Thụy Sỹ Seco đã triển khai dự án hỗ trợ kỹ thuật cho các ngân hàng Việt Nam trong vòng 3 năm. Mục đích hỗ trợ của Seco nhằm nâng cao các kỹ năng cần thiết của đội ngũ chuyên viên ngân hàng Việt Nam. Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, thông qua các buổi tọa đàm, gặp gỡ, Việt Nam luôn mong muốn sẽ cung cấp nhiều thông tin về đất nước và con người mình tới các doanh nghiệp Thụy Sỹ. Để từ đó, các doanh nghiệp Thụy Sỹ sẽ tham gia mạnh mẽ hơn vào nền kinh tế Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực Thụy Sỹ có thế mạnh như tài chính, ngân hàng…nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành tài chính ngân hàng nước nhà.

Nguyễn Văn Thắng
Trường Đào tạo và Phát triền nguồn nhân lực- Vietinbank